Edebiyatımızın realizme geçiş aşamalarından birine sahip olan Sergüzeşt romanı Sami Paşazade Sezai tarafından yazılmıştır. Recaizade Mahmut Ekrem’in başlattığı realizm akımını sağlayan Araba Sevdası özelliği taşımaktadır. 1899 yılında yayınlanan romanda kadın ticaretinin (cariye) insanlığa karşı bir suç olduğu anlatılmaktadır.
Sergüzeşt Kitap Özeti
Kitabın ana karakteri Dilber henüz 9 yaşında Kafkasya tarafından kaçırılmıştır. Mustafa Efendi, Harput Müdürlüğünden kovulmuştur. İstanbul’da esir pazarında Dilber’i görür ve 40 liraya satın alır. Eve getirilen Dilber hiç kimse tarafından sevilmemektedir. Evin hanımı Dilber’e çok kötü davranmaktadır. Aynı zamanda evin Arap kölesi Taravet de yeni gelen Dilber’i sevmemekte, ona kötü davranmaktadır. Günler böyle geçerken Mustafa Efendi ilçedeki kaymakamlığa atandığını öğrenir. İstanbul’dan ayrılacağı için Dilber’i alıp başka bir köle tacirine 60 liraya satar. Dilber yeniden satılığa çıkartılmış bir köledir, onu Asaf adındaki bir paşa satın alır. Konağa geldiğinde Dilber’e iyi davranılır. Dilber kısa süre içerisinde Fransızca öğrenir. Asaf Paşa’nın Avrupa’da resim bölümünü okuttuğu oğlu Celal Bey konağa gelmiştir. Dilber’in birçok resmini çizen Celal Bey, bir süre sonra Dilber’e karşı bir şeyler hissetmeye başlar. Hisleri karşılıksız değildir, Dilber de Celal Bey’i seviyordur. İkisinin evlenmeye yakın olması Asaf Paşa ve hanımın çileden çıkartır. Bu evliliği yanlış bulan Asaf Paşa, Dilber’i konaktan gizlice çıkartarak bir köle tacirine satar.
Yeni köle taciri Dilber’i alıp Mısır’a götürür. Zengin bir tüccar tarafından beğenilen Dilber, satın alınmıştır. Yeni sahibine cariyelik yapmayı reddeden Dilber dövülür, eziyet çeker. Tüccarın haremağası merhametli bir adamdır, Dilber’e acıyarak onu İstanbul’a tekrar götüreceğini söyler. Dilber buna çok sevinmiştir ama sevinci o kadar da uzun sürmez. Haremağası çeşitli sebeplerden dolayı ölü olarak bulunur.
Dilber için artık hayat daha da kötü bir hal almıştır. Bunlara katlanamaz ve zengin tüccara tekrar dönmemeyi kafasına koymuştur. Kendini Mısır’daki Nil Nehri’ne bırakıverir.
Yorumlar