Büyülü gerçeklik doğaüstü varlıklar ve gerçek hayattan harmanlanması sonucunda ortaya çıkmıştır. Tarihte yaşanılan olaylar geleceğe aktarılırken mitleştirilerek olağanüstü gücü olan kahramanları anlatan efsaneler ve hikayelerden oluşmaktır. Bu akımda günlük yaşantı ve karşılaşılan olayları doğaüstü unsurlarla gerçek sentezlenerek anlatılmasıdır.
Çoğunlukla sömürge altında kalmış üçüncü dünya ülkelerinde ortaya çıkmıştır. Ötekileştirilmiş toplumların yaşayışlarını anlatma yöntemidir. Alışılmayan ve kabul edilmeyen durumlar da fantastik çözümler kullanarak güzelle yapılır. Büyülü gerçeklik post modern dönem film ve kitaplarda kendini göstermektedir.
Edebiyatta Büyülü Gerçeklik Akımı
Büyülü gerçeklik akımında Modern Edebiyat için önemli bir anlatı şeklidir. Büyülü gerçeklik akımı mekân belirsizdir. Tek zaman çizgisi bulunmamaktadır. Olaylar ilk bakıldığında günlük hayatın içindeki rutinler olduğu görülmektedir. Zamanla bazı imgeler ve olaylarla büyülü gerçekliğe zemin hazırlayarak olaylar bu platform üzerinden anlatılmaya başlanır. Abartı, Tecahül-i arif ve kişileştirme gibi birçok söz sanatları ile kurgusu yapılmaktadır. Gabriel Garcia Marquez akımın gelişmesinde büyük katkı sağlamıştır. Yüzyıllık Yalnızlık eseri başta olmak üzere diğer eserlerinde de fantastik öğeler bulunmaktır.
Dünya Edebiyatından keyifle okunacak kitaplar:
- Haruki Murakkami- Sahilde Kafa, Zemberekkuşu’nın Güncesi
- Franz Kafka – Dönüşüm
- Jorge Amado -Mucizeler Dükkânı
- Mihail Bulgakov- Usta ile Margarita
- Italo Calvio- Ağaçlara Tüneyen Baron
Türk Edebiyatında Büyülü Gerçeklikler
Türkiye’de büyülü gerçeklikler üzerine kıymetli sanatçılar sürrealist eserler vermiştir. Türk Edebiyatı’nda büyülü gerçekçilik akımı romanı türünde görülmektedir. Yaşanılan coğrafya ve köklü edebiyatı sebebiyle birçok mit, efsane, fantastik öğelerden beslenilmektedir. Eserlerde Türk mitolojisi ve Ortadoğu kültüründeki olağanüstü öğeler görülmektedir. Türk Modern Edebiyatı’nda Hasan Ali Toptaş önemli temsilcilerindendir. Türk Edebiyatı’ndan örnekler:
- Filibeli Ahmet Hilmi – Amak-ı Hayal
- Peyami Safa – Matmazel Noriyali’nın Koltuğu
- Hüseyin Rahmi Gürpınar- Gulyabani
- İhsan Oktay Anar-Puslu Kıtalar Atlası
- Hasan Ali Toptaş- Kuşlar Gelsin Yasına, Beni Kör Kuyularda
Sinemada Büyülü Gerçekliğin Kullanımı
Latin ülkelerinde, büyülü gerçeklik edebiyat olarak alt yapısı oluşturulmuştur. Daha geniş coğrafyalara yayılmasında sinemanın payı büyüktür. Filmlerde herhangi bir kesit içinde olan mantık dışı olağanüstü öğelerin seyirciler tarafında sevildiği ve yadırganmadığı görülmüştür.
Büyülü gerçeklikler içeren izleyeceğiniz filmler:
- Çingeneler Zamanı (1988)
- Yeşil Yol (1999)
- Büyük Balık (2003)
- Koku: Bir Katilin Hikayesi (2006)
- Walter Mitty’nin Gizli Yaşam (2013)
Türk Sinemasında büyülü gerçeklik filmleri :
- Ay (1988)
- Gölge Oyunu (1992)
- Eşkıya (1996)
- Sen Aydınlatırsın Geceyi (2013)
Yorumlar