Masal, bilinenin aksine çocukların eğlenmesi ve onların eğitilmesi amacı ile ortaya konulan bir edebi tür değildir. Günümüzde bilinen birçok masalın anonim olması masalı tarihsel açıdan inceleme noktasında zorluklar yaşatmaktadır. Sözlü kültürün doğurduğu masal türü, çeşitli özellikleri ile her yaş grubunun ilgisini cezbede bilmektedir. Masalsı bir terim ile masalın kaynağına sihirli sözcük olarak “ Açıl susam, açıl! ” dememiz gerekiyor.
Anonim halk masalı ustalarının adı “ Hızır ” dır. Masal dünyasının kapısını araladığımızda olağanüstülükler, zorluklar, sihirler, devleri, cinler, periler, gerçekleşen dilekler, dalsız gökten düşen elmalar görebiliyoruz. Fakat masalları kategorize etmek masal anlatırken sağlıklı yaş gruplarına ifade edilmesini sağlayacaktır. Masal, özelliklerinde ne varmış ne yokmuş diye bakarken masalsı klişeler kullanarak, masallarda “ Bir varmış, bir de yokmuş. ” Olağanüstü klişeler, olaylar, anlatılar, yine onlar erdi muradı klişesi ile sonlanan, söyleyeni belli olmayan edebi metin türü olan metin, hayallerin mahsulü, dileklerin meyvesidir.
Mitoloji Parçaları: Masal
170 yıldır kaynağı araştırılan masal için çeşitli durumlar öne sürülmüş konu tartışmalara açılarak da güncelliğini koruyan bir konudur. Fakat masalların kökü Hint Mitolojileri’ nde aranılmalı. Masal kaynağının Hint Mitleri’ nde olduğu görüşünü savunanlar ise 1819’ da G. Grim ve 1859’ da Dasent ‘ tir. Genel anlamda kabul edilen durum ise masalın mitolojinin parçaları oluşudur. Masallar, motiflerden meydana gelmektedir. Motiflerden bazıları;
- Olağanüstülükler
- Yasak
- Sihir / büyü
- Aldatmalar
- Kaderin ters dönmesi
- Mükâfatlar / cezalar
- Hayatın tabiatı
- Karakter özellikleri
- Din
- Mizah
- Şans ve talih
- Geleceğin tayini
- Ölüm
- Cemiyet
- Anormal zulümler
- Esirler ve kaçaklar
- İmtihanlar
- Devler
Gibi çeşitli motif gruplarından meydana gelerek unutulmadan dilden dile anlatılır. Az gidip uz giden masalların yolu uzun ve kalabalıktır. Fakat masalların klişesinde kırk gün kırk gece, murat alıp murat vermek mevcuttur. Masal çalışmaları üzerinde birçok yerli ve yabancı isimler görülmektedir. Bu isimler arasında Namık Kemal, Ziya Gökalp, Ali Berat Alptekin, Saim Sakaoğlu gibi döneminin masal araştırmacılarını ön planda görmekteyiz.
Yorumlar