Kufi yazı; bir hat sanatı çeşididir. İslam coğrafyasında ilk yaygınlık kazanmış olan bir yazı türüdür. Nebati alfabesinin değişmesiyle meydana gelmiştir. Arap harflerinin köşeli, sert, dik ve yatay yazılmasıyla elde edilir. Geometrici bir zekânın kufi yazıyı doğurduğu kaçınılmaz bir gerçektir. Kufi yazı ile ilgilenirken Arap harflerinin anatomisi çok iyi bilinmelidir. Aksi takdirde yazılırken harf hataları çok fazla yapılabilir.
İlk dönemlerinde daha yuvarlak hatlara sahip örnekleri mevcuttur. Daha sonra daha sert, dik, yatay ve köşeli hatlar ile yazılmaya devam edilmiştir.
Kufi Yazı Ve Tarihçesi
Adını Irak’ın Kufe şehrinden alan bu yazı tipi İslam hat sanatının bilinen en eski yazı tiplerindendir. Hz. Ali’nin Kufe’yi merkez kabul etmesiyle yazı burada önemli bir gelişim göstermiştir. Abbasiler döneminde 150 yıl kadar kullanılmıştır. Geçmişte paralarda, mezar taşlarında ve binaların üzerindeki yazıtlarda kullanılmıştır.
Kufi yazı Kuran-ı Kerim’in çarptırılmadan gelecek nesillere aktarılabilmesi için harflerin açık ve iri harflerle yazılmasıdır. İslamiyet’in yayıldığı coğrafyalarda yazılı ve mimari alanlarda çok kullanılan bir yazı türü olmuştur. Günümüze kadar da örnekleri taşınmıştır. Özellikle Osmanlı devleti dönemi eserlerinden günümüze kadar gelmiş kufi yazı sanatı örneklerini görmek mümkündür.
Kufi yazı sanatı 12. yüzyıla kadar devamlı olarak 12. yüzyılda? 15. yüzyıla kadar da daha seyrek kullanıldı. Kullanım alanı olarak genellikle Kuran-ı Kerim ve sure başlıkları olmuştur.
Kufi Yazı Çeşitleri
Kufi yazının diğer bir adı yazıların anası anlamına gelen Ümmü’l-hutut olarak da kaynaklarda yer alır. Bütün yazı çeşitlerinin kufi yazısından doğmasından dolayı bu ismi almıştır.
Kufi yazı alfabesi İslami çağın başlarında geliştirildi. Daha sonra kendi içerisinde farklı tarzlara ayrıldı. Bu tarzlar; kıvrımlı, kare, sınırlandırılmış ve floral(çiçeksi/bitkisel)’dır. Kufi yazının yapma kufi ve yazma kufi olmak üzere iki çeşidi vardır.
Yapma kufi; bir kamış ve mürekkep kullanılmadan pergel ve gönye gibi aletlerle çizilerek elde edilen yazılardır.
Yazma kufi; Hz. Ali dönemi ve sonrası dönemde kalemle yazılan yazı türüdür. Kütüphanelerde bulunan deri üzerine yazılmış olan Kuran ve cüz nüshalarıdır.
Yorumlar