Geyik yapmak artık bir yaşam felsefesi haline gelirken “Geyyük” muhabbetleri konusunda Resneli Niyazi’nin torunu olan Ahmet Resnelioğlu’ na göre öz be öz dedesinden çıkmışsa da millet olarak benimsenen bu kavramı isim hakkı olarak kendisine ait olduğunu iddia eden kişi ise mizah yazarımız Cihan Demirci.
Geyik kavramını sahiplenen birçok kişi oldu. Gündelik Hayatımızın Tarihi adlı kitabında Kudret Emiroğlu, geyik konusuna ilişkin tarihsel açıklamalarda bulunmuş. Açıklamalarında geyik yapmayı kültürel bir motif olarak inceleyen Emiroğlu, bilimsel yönlerini ve coğrafik durumları da konu bütünlüğü ile incelemekte.
Geyiğin Kuzey Yarım Küre’ de kutsal hayvan oluşu ile Sibirya, Altaylar’ ın maslak ve işlemelerinde geyik motifinin çokça kullanması ve kutsal Şaman kıyafetlerinde de geyik motifinin var olmasına dikkat çekmekte. Tarihsel bir süreç olarak devam eden konuya ilişkin Emiroğlu Osmanlı kuruluş yıllarındaki menkıbelerinden biri olan Geyikli Baba müridleri ve geyiği ile Bursa’ nın fethine katılarak dervişlerin başlarına geyik boynuzu taktığı rivayet edilmektedir.
Kudret Emiroğlu, incelemelerinde kutsal geyik vurgusu yaparken kutsal geyik olarak tabir edilen geyiğin dişi olması geyik muhabbetleri yapan erkeklerin yani geyiklerin olması dönüşümde ip uçları vermekte. Derin incelemelerin söz konusu olduğu geyik muhabbeti deyimi, Türkçe kelime anlamı gevezelik, uzun ve yararsız konuşmalar olarak karşılık buluyor. Osmanlıda Enderun sınıfı birbirlerinin şiirlerini hiciv ya da küçükser iken meşhur Geyik Destanı’ na benzetirlermiş. Yani aramızda olsa da bir geyik yapsak tabirinin duruş açısı sohbet kalitesini belirleyen hakem görevindedir.
1840 yıllarına doğru İngilizcede kullanılan “stag party” yani erkeklerin geyik partisi deyimi eğlenceyi yansıtırken 1910’ lara gidildikçe zamanın ünlü buluşu çıplak fotoğraf çevresinde toplanmış erkeleri anlatmaya dayanan bir kavrama dönüşmüştür. Geyik yapmak deyimi bugün gençler arasında kullanılan tabir olarak günlük konuşma diline yerleşmiştir.
İsim Hakkı, Cihan Demirci’de Diye Duyduk
Edebiyatın tanınmış isimlerinden olan mizah yazarımız Cihan Demirci, yıllara meydan okuyarak Geyik Muhabbetlerinin mucidi olduğu ileri sürüyor. Cihan Demirci, mucidi olduğu iddia ettiği kavramın suçluluğunu da hissetmiş olsa gerek geyik yapmak terimini Türk Dili ve argosuna yerleştirerek son derece çalışkan toplumumuzun çok değerli bireylerinin kıymetli zaman dilimlerini gereksiz yere çaldığını ima ediyor. Hatta durumu boy aynası misali görmüş olacak ki koskoca bir ülkenin bireylerinin geyik yaparak yaşar hale geldiğini ifade ediyor.
Yazdığı yorumda mizahçı kişiliğini konuşturan Demirci, hakim karşısındaymışçasına ömür boyu geyiğe mahkum bırakılırken son arzusu son arzusunu da soruyor. Son arzu olarak Maksadın muhabbet olmasını ve yazdığı, çizdiği her şeyin sessiz kitlenin sesi olarak insalığa armağan ediyor.
Yorumlar