Koronavirüs, tüm dünyayı etkisi altına aldı. Hem ekonomik hem sosyal açıdan büyük etkiler yarattı.
Koronavirüs salgını sebebi ile birçok şirket kapanırken birçok şirketin çalışanlarına ise evlerden çalışma talimatı verildi. Ayrıca, bunların yanı sıra birçok şirketin çalışanlarına ücretsiz izin verildi. Koronavirüs sebebiyle birçok çalışan mağdur durumda diyebilmemiz mümkün. Bunun yanında ise Google’ın 11 Nisan verilerine göre Türkiye’de bulunan işyerlerindeki doluluk ve yoğunluk oranları ortalama yüzde 78 azalarak inişe geçti. Peki, evden çalışan kişilerin yasal hakları neler? Home-office çalışmanızı isteyen şirketlere dair haklarınızın yer aldığı yazımız burada…
Evden çalışanlar mazaret izni kullanabilecek mi?
evden çalışma
Koronavirüsü salgını tüm dünyayı etkisi altına aldı. Bu olağanüstü hal olduğu için mazeretli izin kullanılamamaktadır. Yalnızca 3 gün ile sınırlı olmak üzere yakın akraba vefatı, doğum ve evlilik gibi sebepler ile mazeret izni kullanılabilir.
Şirkette çalışıyorsunuz, peki işveren ücretsiz izin verebilir mi?
Evden çalışmanın yasal hakları
Bu sorunun cevabı da oldukça aranan konulardan birisi oldu. Koronavirüs salgını ekonomiyi de etkisi altına aldı. Ekonomik olarak etkilenen şirketlerin en başında hizmet ve turizm şirketleri gelmektedir. Bu olağanüstü hâlde ise işverenler çalışanlarına ücretsiz izin verebiliyor. Fakat, ücretsiz izinin uygulanabilmesi için çalışan kişinin de yazılı bir onayına ihtiyaç var. Onay alınmadan ücretsiz izine çıkarılan çalışanlar tek taraflı olacak şekilde sözleşmesini fesh edebiliyor. Ayrıca bu kişilere tazminat hakkı da tanınıyor.
Koronavirüs sürecinde yıllık izin kullanabilir miyim?
Yıllık izin kullanabilmeniz için ancak iş yerinde 1 senenizin dolması gerekiyor. Eğer çalıştığınız iş yerinde bir yılınızı doldurduysanız kanunlara göre bu sürede yıllık izin kullanabilirsiniz.
Evden çalışmak yasal mı?
Kanunlarımız çalışan kişilere teknolojik iletişim araçları sayesinde evden çalışmasına izin vermektedir. Eğer işyeriniz evden çalışmayı uygun görüyorsa size tüm gerekli teçhizatı ve makineyi sağlamakla yükümlüdür.
Koronavirüs yüzünden işverenler toplu tatil ilan edebilir mi?
İşverenler koronavirüs sürecinde toplu tatil ilan etme hakkı bulunuyor. Yalnız burada şöyle bir hakkınız var; eğer işvereniniz toplu tatil etmeyi uygun görürse maaşınızı da gününde ödemekle yükümlüdür. İşveren kişiler nisan ayı da dahil diğer aylarda toplu yıllık izin imkanı sunabiliyor. İş yasaları 1 Nisan ile 31 Ekim arasında işverene toplu izin verme hakkı tanıyor. Elbette az önce de belirttiğimiz gibi bu süreçte maaşınızı ödemekle yükümlüler.
Evden çalışırken maaşım düşer mi?
Bu sorunun cevabı tabii ki “hayır.” Yasal süreçte evden çalışma saatlerinizde bir değişiklik olmayacağı için haliyle ücret farkınızda olmuyor. Aynı ofiste çalışıyormuş gibi tüm haklarınız saklıdır. Evden çalıştığınız için sosyal haklarınızın düşürülmesi ya da farklı ücrete tabi tutulmanız mümkün değildir.
Evden çalışırken sözleşme yapmalı mıyım?
Uzaktan ya da evden çalışırken kurallarınız kanunlara göre yasal bir şekilde belirlenmeli. Bu durumun aksinde ücret ve süre konusunda işveren ile aranızda bazı sorunlar yaşanabilir. Bu karışıklığa ve olumsuz tabloya mahal vermemek adına evden çalışma sizin için uygun görüldü ise tüm konuların baştan bir toplantı gibi konuşulması önemlidir.
Evden çalışırken yaşanacak bir kazada kim sorumlu?
Ofiste ya da işyerinizde uzaktan ve evden çalışırken de ofsite olduğu gibi kazaların yaşanması mümkün olabilir. Bu kazalarda önemli olan iki soru mevcuttur. Kaza iş saatinde mi gerçekleşti? Kaza iş ile mi alakalıydı? Bu iki sorununda cevabı evet ise iş kazası olarak tanımlanır ve bu işverenin sorumluluğu altındadır.
İşverenler koronavirüsü sebebiyle sağlık tedbirleri alabilir mi? Bunları çalışan kişilere uygulatabilir mi?
Bardağın dolu tarafından bakmalıyız. İşvereniniz sizin ve kendi sağlığı için tedbirler alması gayet normal. Örnek verecek olursak mesela ateşi olan bir kişiyi işveren işe almayabilir. Ya da semptomundan şüphelenen kişiye o gün izin verebilir. Elbette çalışan kişilerin de hastalıklarını işverene bildirme zorunluluğu vardır.
Rapor almış kişinin ücreti kim tarafından ödenir?
14 gün kuralını duymayanımız kalmamıştır. Bu kurala göre rapor almış kişilerin ücreti iş göremezlik ödeneği kapsamına girer. Ve bu ücret Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından karşılanır. Elbette bunun için de bazı şartlar var. Çalışan kişinin son bir sene içerisinde en az 120 gün kesintisiz sigortasının yatmış olması en önemli şarttır. Ödenecek tutardan bahsedelim. Bu tutar çalışan kişinin brüt ücretinin tam olarak 12 gün karşılığıdır.
Kronik hastalığı olan kişilerin rapor süresi uzatılabilir mi?
Bu konuda bir duyuru yapıldığını hemen hatırlatalım. Sağlık raporu olan kişilerin hem reçeteleri hem de raporları Sosyal Güvenlik Kurumu’nca ikinci bir duyuru yapılana dek süresiz şekilde uzatıldı.
Devlet tarafına geçelim… Devlet, hangi çalışanlara süresiz izin verdi?
Öncelikle kronik hastalığı bulunan, hamile ve yaşlı kişiler kamuda çalışıyorsa izinli sayılmaktadır. İlk öğretimde ya da okul öncesinde çocuğu olan kadınların, yıllık izin talepleri karşılanacak ve yıllık izni olmayan kişilerin ise mazeret izni verilmesi geçtiğimiz günlerde kararlaştırıldı.
Koronavirüs sebebiyle evden çalışıyorsak fazla mesai ücreti ödenebilir mi?
Eğer uzaktan çalışma sözleşmesi yapılmadıysa çalışan kişiler evde de tıpkı ofislerinde çalıştığı çalışma saatleri içerisinde aktif olmak ile yükümlüdür. Mesai yapmak yani daha fazla çalışmak onaya bağlı bir karardır. Örneğin işvereninizin talebi sayesinde yapılacak iş fazla çalışmayı gerektiriyorsa bu hükümlere tabidir. Yani ne demek istiyoruz? Fazla mesai yaptığınız zaman bu ücretin elbette ödenmesi gerekir.
Sizlere bu yazımızda koronavirüs tedbirleri yüzünden evden çalışan kişilerin yasal haklarını 13 soruda anlatmış olduk. Sizler de ne düşündüğünüzü yorum kısmından bize bildirebilir ayrıca soru sorabilirsiniz. Diğer yazılarımızda da görüşmek üzere! Sağlıkla kalın mizah.org ailesi!
Yorumlar