Bir toplum veya ülkenin, yönetimsel olarak nasıl algılandığı bürokratik kültür olarak ifade edilen bir kavramdır. Yani yöneticilik ve yöneticiliğe ilişkin sahip olunan ilgi ve tutumlar bürokratik kültür olarak adlandırılmaktadır. Bu nedenle de toplumlar içinde önemli bir yere sahiptir. Peki toplumlar için bu kadar önemli olan bürokratik kültür kim tarafından geliştirilmiştir? Bürokratik kültür, önemli bir Sosyolog olan Max Weber tarafından geliştirilmiştir.
Bürokrasi Nedir?
Bürokratik kültür kısaca yönetimlerin algılanış şekilleri anlamına gelmektedir. Peki bir kavram olarak bürokrasi nedir ?
Bürokrasi kelimesi, Fransızcadan dilimize geçen bir kelimedir. Fransızca Bureau ve cratie kelimelerinin birleşiminden meydana gelmiştir . Fransızcada Bureau, Devlet dairesi; cratie ise iktidar anlamına gelmektedir. Bureau kelimesi dilimize Büro, cratie kelimesi ise krasi olarak geçmiştir. Yani memurun egemenliği anlamına gelen bu kavram, dilimize bürokrasi şekliyle geçmiştir. Bürokrasi kelimesinin dilimizde ki anlamı ise; devlet kurumlarında görev yapan üst düzey yöneticiler sınıfıdır.
Bürokratik Kültür Özellikleri
Kültür bir toplumun yaşayış biçimindeki her türlü duygu, düşünce, hal ve hareket olarak tanımlanabilir. Bürokratik kültür, Kültürün dallarından biridir. Bürokratik kültür, ülkede ve toplumdaki müesseselerin(kurumların) nasıl ve ne şekilde düzenleneceğini belirler. Bürokratik Kültürün özellikleri ise şöyle sıralanabilir;
- Her ülkenin kültürü farklı olduğu gibi Bürokratik kültürde farklılık gösterebilir.
- Devlet kurumlarında birden fazla bürokratik kültür egemen olabilir.
Max Weber Bürokrasi Yaklaşımı
Max Weber’in Bürokrasi Yaklaşımı da en çok üzerinde durduğu noktalar, meşruluk ve güçtür. Max Weber’in cevap aradığı ilk nokta İnsan neden başkalarına itaat eder sorusu olmuştur. İnsanlarda güç ve meşruluk bağını araştırmıştır. Weber gücü verilen emirlerin uygulanmasını sağlayan öğe olarak tanımlıyor. Meşruluk ise bu güçlerin oluşmasını sağlayan öğelerdir. Weber’e göre otorite, güç ve meşruluk kavramlarının birleşmesiyle oluşur.
Profesyonel Bürokrasi Nedir ?
Profesyonel bürokrasi nedir sorusu da merak edilmektedir. Yeni bir kavram olan profesyonel bürokrasi günümüzde üniversitelerde, okul sistemlerinde, hastanelerde ve daha birçok kurum ve kuruluşta kullanılır. Daha sistematik ve gelişmiş bir bürokrasi biçimidir.
Bürokratik Örgüt Kültürü
Tüm kurum ve kuruluşları bürokratik bir örgüt olarak tanımlayabiliriz. Bürokratik örgüt kültürü, Bürokratik örgütlerde bulunan inançlar, değerler, kurallar, davranışlar vb. durumların bütünü olarak adlandırılabilir.
Bürokrasi Kuramları ve Bürokratik Kültür
Bürokratik kültürde, tarih içerisinde kendine sürekli bir şeyler katarak büyüyen bir kavram olmuştur. Bunun bir nedeni ise tarih boyunca ortaya atılan birçok kuram ve bir takım gelişmelerdir. Bu bürokrasi kuramları içerisinde en önemli üç tanesi şunlardır:
- Marksçı Bürokrasi kuramı: Kurucusu 19. Yüzyılda yaşamış olan Yahudi kökenli Alman Karl Marx’dır. Marksçı Bürokrasi Kuramı’na göre Toplumlar çeşitli nedenlerle tarih oyunca belirli kesimlere ayrılmıştır. Bu kesimlerin birbirleriyle mücadelesi ise toplumsal gelişimi sağlar.
- Weberci Bürokrasi Kuramı(İdeal Tip Bürokrasi Modeli):Kurucusu Alman sosyolog Karl Emil Maximillian Weber’dir. Weber’in kuramının bir diğer ismi İdeal Tip Bürokrasi Kuramı’dır. Bu bürokrasi kuramında vurgulanmak istenen: büyük gruplar şeklinde görev yapan insanlar kaçınılmaz olarak gerçekçi yollara uygun bir şekilde teşkilatlandırılarak idare altına alınmaktadır. Weberci Bürokrasi yaklaşımı Marksçı yaklaşımla benzerlikler göstermektedir.
- Seçkin Bürokrasi Kuramı: Öncülüğünü Pareto, Moscave Michels yapmıştır. Bu sistem Bürokrasiyi önceki yaklaşımlar gibi araç olarak değil toplumda egemenliği eline almış bir grup olarak görürler.
Yorumlar